Arbeiðsbyrða og tíðartrýst

Ávísar umstøður, viðurskifti og treytir á arbeiðsplássinum vísa seg at hava negativa ávirkan á sálarliga arbeiðsumhvørvið. Millum hesi eru stór arbeiðsbyrða og tíðartrýst.

Stór arbeiðsbyrða og tíðartrýst merkir ójavnvág millum vavið á tí arbeiði, ið skal gerast og ta tíð, ið er at gera arbeiðið í. Fyri at talan skal vera um stóra arbeiðsbyrðu og tíðartrýst, skal ójavnvágin hava við sær, at starvsfólk arbeiða:

  • intensivt, t.d. í høgari ferð ella uttan steðgir til at hvíla seg í, ella
  • í nógvar tímar, soleiðis at hetta ávirkar møguleikan at koma fyri seg aftur.

Samansetingin av stórari arbeiðsbyrðu og høgum trýsti kann hava neiligar avleiðingar fyri heilsu- og trygdina hjá starvsfólkunun, serliga um stóra arbeiðsbyrðan og høga trýstið eru áhaldandi yvir longri tíðarskeið.

Hvat er stór arbeiðsbyrða og tíðartrýst?

Arbeiðsgevarin kann byrja við at fáa greiðu á, um starvsfólk eru, ið hava sera krevjandi arbeiði ella sum arbeiða í sera nógvar tímar fyri at náa arbeiðsuppgávurnar.

Krevjandi arbeiði kann vera bæði likamligt og mentalt krevjandi. Krevjandi arbeiði kann vera høg ferð í arbeiðinum, t.d. at starvsfólk skunda sær frá einari uppgávu til eina aðra, at stuttar tíðarfreistir eru, at skunduppgávur eru, at starvsfólk ikki hava stundir at fyrireika seg til t.d. fundir ella undirvísing, ella at starvsfólk skulu avgreiða fleiri uppgávur samstundis. Arbeiðið kann eisini vera mentalt krevjandi, um tað t.d. krevur nógv uppmerksemi og nógva hugsavning, nógva hjástøðu, ella um arbeiðsuppgávurnar eru truplar ella torgreiddar.

At arbeitt verður í sera nógvar tímar merkir, at starvsfólk hava langar arbeiðsdagar, at tað ofta má arbeiðast eftir vanliga ella avtalaðu arbeiðstíð, at arbeitt verður í frídøgum ella at nógvar yvirtíð er.

Stór arbeiðsbyrða og tíðartrýst kann vera hjá einstøkum starvsfólkum, í einstøkum arbeiðsbólkum, deildum ella á øllum arbeiðsplássinum.

Tekin um stóra arbeiðsbyrðu og tíðartrýst

Fleiri tekin eru, ið kunnu geva ábendingar um at arbeiðsbyrðan og tíðartrýstið eru stór. Hesi tekin kunnu hjálpa arbeiðsgevaranum at fáa eyga avbjóðingarnar, áðrenn tær gerast til ein trupulleika.

Um niðanfyristandandi tekin koma fyri á arbeiðsplássinum, er umráðandi at fáa greiðu á, um hesi eru tekin um stóra arbeiðsbyrðu og tíðartrýst, ella um tey snúgva seg um eitthvørt annað.

  • Týðandi uppgávur verða ikki avgreiddar
  • Týðandi freistir verða ikki hildnar
  • Tænastu- ella góðskustøðið verður ikki hildið
  • Mistøk henda í arbeiðinum
  • Leiðsla ella starvsfelagar klaga um avrikað arbeiði
  • Viðskiftafólk, borgarar, avvarðandi ella samstarvsfelagir klaga um avrikað arbeiði
  • Konfliktir eru við viðskiftafólk, borgarar, avvarðandi ella samstarvsfelagar
  • Konfliktir ella samstarvstrupulleikar eru á arbeiðsplássinum
  • Tað eru starvsfólk, sum í tíðarskeiðum ikki hava stundir at halda støðg
  • Tað eru starvsfólk, sum í tíðarskeiðum arbeiða nógvar tímar
  • Arbeiðsóhapp ella nær-óhapp eru
  • Sjúkrafráveran er høg
  • Tað er stór útskifting av starvsfólki

Fyri einstaka starvsfólkið kunnu fylgjandi vera tekin um stóra arbeiðsbyrðu og tíðartrýst:

  • Trupulleikar at hugsavna seg
  • Trupulleikar at minnast
  • Manglandi yvirlit
  • Ringt lag og erkvisni
  • Ein kensla av at ikki røkka til fakliga
  • Lyndi til at avbyrgja seg sosialt
  • Manglandi yvirskot til virksemi uttan fyri arbeiðstíð
  • Trupulleikar við at sleppa tonkunum um arbeiði, tá ein hevur frí
  • Svøvntrupulleikar

Stór arbeiðsbyrða og tíðartrýst kunnu eisini økja um vanda fyri arbeiðsóhappum. Arbeiðsóhappini kunnu m.a. vera fall- og snávan, ferðsluóhapp, óhapp í sambandi við nýtslu av amboðum, maskinum og tólum ella harðskapur framdur av t.d. borgara ella viðskiftafólki.

Ábyrgdin hjá arbeiðsgevaranum

Arbeiðsgevarin hevur lógarkravda skyldi at tryggja, at arbeiðið er skipað og lagt til rættis á ein hátt, ið er heilsu- og trygdarliga fult forsvarligur yvir styttri og longri tíðarskeið. Hetta merkir, at arbeiðsgevarin skal skipa og tilrættisleggja arbeiðið soleiðis, at arbeiðsbyrðan og tíðartrýstið á arbeiðsplássinum ikki er so stórt, at heilsan og arbeiðstrygdin hjá starvsfólkunum er í vanda.

Arbeiðsgevarin skal tí seta í verk munagóð tiltøk, sum gera, at starvsfólkini ikki verða neiliga ávirkað av stórari arbeiðsbyrðu og tíðartrýsti.

 

Ger metingar av, hvussu stór arbeiðsbyrðan og tíðartrýstið er

Arbeiðsgevarin skal leypandi kanna eftir, hvussu stór arbeiðsbyrðan og tíðartrýstið á arbeiðsplássinum er. Um arbeiðsbyrðan er stór og tíðartrýst er, skal arbeiðsgevarin gera eina meting av, um nóg mikið verður gjørt fyri at fyribyrgja tí vanda, sum heilsa og trygd hjá starvsfólkunum tá eru í.

Tað hevur stóran týdning at starvsfólkini verða inndrigin í fyribyrgjandi arbeiðið, tí at tað tær royndir og upplivingar, sum starvsfólkini hava, eru ein umráðandi vitanarkelda um stóra arbeiðsbyrðu og tíðartrýst á arbeiðsplássinum.

 

Fyribyrging av heilsu- og trygdarvandanum

Arbeiðsgevarin hevur skyldu at seta í verk fyribyrgjandi tiltøk, tá ið tað er neyðugt at tryggja, at arbeiðið er heilsu- og trygdarliga fult forsvarligt, hvat viðvíkur stórari arbeiðsbyrðu og tíðartrýsti. Tiltøkini skulu vera munagóð, soleiðis at starvsfólkini ikki gerast illa fyri ella koma til skaða orsakað av stóru arbeiðsbyrðuni og tíðartrýstinum. Arbeiðsgevarin skal planleggja og seta í verk fyribyrgjandi tiltøkini í samstarvi við starvsfólkini.

Fylgjandi viðurskifti hava serliga stóran týdning í arbeiðinum at fyribyrgja vandanum í stórari arbeiðsbyrðu og tíðartrýsti:

  • Planlegging og tilrættalegging av arbeiðinum, soleiðis at arbeiðið er forsvarligt.
  • Nóg nógv og hóskandi upplæring og vegleiðing í útinnan av arbeiðinum.
  • Stuðul frá leiðslu og starvsfelagum.
  • Ávirkan á, hvussu arbeiðið verður útinnað.
  • At atlit verða tikin at fyritreytum hjá starvsfólkunum.
  • Vernd av serliga viðkvæmum vandabólkum.

Góð ráð um skipan av heilsu- og trygdarliga forsvarligum arbeiði

Arbeiðsgevarin hevur skyldu at skipa og leggja arbeiðið til rættis soleiðis, at tað er heilsu- og trygdarliga fult forsvarligt, hvat viðvíkur stórari arbeiðsbyrðu og tíðartrýsti.

Planlegging og tilrættislegging av arbeiðinum hevur avgerandi týdning fyri fyribyrging av teimum vandum, ið stór arbeiðsbyrða og tíðartrýst kunnu hava við sær.  

Niðanfyri eru nøkur dømir um, hvussu arbeiðsplássið kann arbeiða við planlegging og tilrættislegging av arbeiðinum:

  • Tit kunnu áseta greið mál, karmar og leiðreglur fyri arbeiðinum, soleiðis at tit hava eina felags fatan av tykkara uppgávum og uppgávuloysing.
  • Tit kunnu skapa greið ábyrgdarbýtir og arbeiðsgongdir, t.d. millum fakbólkar, starvsvirki, arbeiðsbólkar og deildir.
  • Tit kunnu raðfesta uppgávur við t.d. at taka støðu til, um uppgávur ella freistir eru, ið kunnu útsetast ella ikki skulu raðfestast.
  • Tit kunnu fremja broytingar í uppgávubýti millum starvsfólk, um onkur starvsfólk hava meir at gera enn onnur, bæði viðvíkjandi uppgávubyrðu og krøvunum í uppgávuni.
  • Tit kunnu skapa betri framskygni, soleiðis at starvsfólkini betur kunnu planleggja arbeiðið, t.d. við í góðari tíð at boða frá um nýggjar uppgávur og broytingar í arbeiðsætlan.
  • Tit kunnu avstemma væntanir til tænastu- og góðskustøðið innanhýsis, soleiðis at øll vita, hvat avrik, tænastu ella framleiðslu tey skulu lata.
  • Leiðslan kann avstemma væntanir við viðskiftafólk, borgarar, avvarðandi og samstarvsfelagar, soleiðis at hesi vita, hvørja tænastu, avrik ella framleiðslu tey kunnu vænta sær.
  • Tit kunnu tryggja greiðar mannagongdir fyri, hvussu støður við t.d. fráveru, hábyrjing (spidsbelastning) ella aðrar bráðfeingis støður skulu handfarast.
  • Tit kunnu taka støðu til, hvussu dagliga arbeiðið verður skipað og tilrættislagt, tá ið tit fremja umskipanir og broytingar ella seta í verk nýggja tøkni.
  • Tit kunnu tryggja tykkum at framleiðsluútgerð, kt-skipanir og onnur hjálpartól, sum starvsfólkini skulu nýta, stuðla undir uppgávuloysingini.
  • Tit kunnu stuðla undir eini góðari siðmenning fyri steðgum, ið gevur møguleika fyri at koma fyri seg aftur ígjøgnum dagin.
  • Tit kunnu gera tað greitt, hvussu og nær tit kunnu seta tykkum í samband við hvønn annan um arbeiðið uttan fyri arbeiðstíð, t.d. við at hava greiðar leiðreglur.

Minnist til at fylgja upp uppá, um tiltøk verða sett í verk sum ætlað.

Týdningurin í at fáa hvíld

Tað hevur sera stóran týdning at starvsfólk hava tíð at halda steðg, hvíla seg og taka sær av løttum bæði likamliga og mentalt ígjøgnum arbeiðsdegnum og millum arbeiðsdagarnar.

Samstundis hevur tað stóran týdning at arbeiðið er planlagt og tilrættislagt soleiðis, at møguleiki er fyri at skifta millum meira og minni krevjandi arbeiðsuppgávur. Menniskjað hevur tørv á at kunna skifta millum at vera virkin og at hvíla. Um javnvág ikki er millum virkni og hvíld, so ávirkar hetta heilsuna, førleikarnar at avrika og góðskuna í uppgávuloysing.